Farmer ID Card: महाराष्ट्रातील अनेक भागांत, विशेषतः मराठवाड्यात, अतिवृष्टी आणि महापुरामुळे शेतीत मोठं नुकसान झालं आहे. अशा कठीण परिस्थितीत, नुकसान भरपाई कधी मिळणार याकडे बळीराजा डोळे लावून बसला आहे. याच पार्श्वभूमीवर, राज्य सरकारने आता नैसर्गिक आपत्तीमुळे होणाऱ्या शेतीपिकांच्या किंवा शेतजमिनीच्या नुकसान भरपाईसाठी एक महत्त्वाचा आणि बंधनकारक नियम लागू केला आहे: तो म्हणजे शेतकरी ओळखपत्र क्रमांक (फार्मर आयडी).
Farmer ID Card
जर तुम्हाला शासकीय मदत किंवा नुकसान भरपाई मिळवायची असेल, तर ‘फार्मर आयडी’ तुमच्याकडे असणे आता आवश्यक आहे.
‘फार्मर आयडी’ का महत्त्वाचा आहे? – शासनाचा उद्देश
केंद्र शासनाची महत्त्वाकांक्षी ‘ॲग्रिस्टॅक’ (AgriStack) ही योजना राज्य सरकारच्या कृषी विभागामार्फत राज्यात राबवली जात आहे. ही योजना सुरू करण्यामागे शासनाचे अनेक स्पष्ट उद्देश आहेत:
- योजनेचा उद्देश: कृषी विभागाच्या विविध शासकीय योजनांचा लाभ शेतकऱ्यांपर्यंत जलद गतीने आणि अधिक प्रभावीपणे पोहोचवणे.
- माहितीची अचूकता: शेतकऱ्यांची अचूक माहिती शासनाकडे डिजिटल स्वरूपात उपलब्ध व्हावी.
- प्रशासनात पारदर्शकता: नुकसान भरपाई आणि मदतीच्या वाटपात पारदर्शकता आणणे.
या नियमाची अंमलबजावणी दि. १५ जुलै २०२५ पासून सुरू करण्यात आली आहे.
नुकसान भरपाईसाठी ‘फार्मर आयडी’ कसा वापरला जाणार?
या संदर्भात २९ एप्रिल २०२५ रोजी एक महत्त्वाचा शासन निर्णय (GR – Government Resolution) जारी करण्यात आला आहे. या शासन निर्णयातील मुख्य तरतुदी आणि कार्यपद्धती खालीलप्रमाणे निश्चित करण्यात आल्या आहेत:
- पंचनाम्यात समावेश: शेतीपिकांच्या नुकसानीसाठी प्रचलित पद्धतीने पंचनामे (Panchnama) केले जातात. या पंचनामा फॉर्ममध्ये आता एक स्वतंत्र रकाना ‘शेतकरी ओळखपत्र क्रमांक (फार्मर आयडी)’ साठी ठेवण्यात आला आहे.
- DBT प्रणालीत नोंद: नुकसान भरपाईची रक्कम थेट शेतकऱ्यांच्या खात्यात जमा करण्यासाठी वापरल्या जाणाऱ्या डिबीटी (DBT – Direct Benefit Transfer) प्रणालीमध्येही फार्मर आयडीची नोंद करण्यासाठी एक खास फील्ड तयार करण्यात आले आहे.
- ई-पंचनाम्यात बंधनकारक: टप्प्याटप्प्याने राज्यात ‘ई-पंचनामा’ (Digital Panchnama) प्रक्रिया सुरू केली जात आहे. या नवीन, डिजिटल पंचनाम्यामध्ये फार्मर आयडी क्रमांक असणे कायदेशीररित्या बंधनकारक असेल.
थोडक्यात, फार्मर आयडीशिवाय नुकसानीची प्रक्रिया पूर्ण करणे आता शक्य होणार नाही.
शेतकऱ्यांनी आता काय करावे?
राज्यातील सर्व शेतकऱ्यांनी, विशेषत: ज्या भागांत नैसर्गिक आपत्तीमुळे नुकसान झाले आहे, त्यांनी त्वरित खालील गोष्टींवर लक्ष द्यावे:
- फार्मर आयडी तपासणी: तुमचा ‘शेतकरी ओळखपत्र क्रमांक’ (फार्मर आयडी) तयार आहे की नाही, हे कृषी विभागाच्या संबंधित अधिकाऱ्यांकडून किंवा महा-ई-सेवा केंद्रातून तपासून घ्या.
- नोंदणी: ज्या शेतकऱ्यांकडे फार्मर आयडी नाही, त्यांनी त्वरित ‘ॲग्रिस्टॅक’ योजनेअंतर्गत त्याची नोंदणी करण्याची प्रक्रिया सुरू करावी.
- दस्तावेज तयार ठेवा: नुकसान भरपाई मिळवण्यासाठी लागणारे आवश्यक कागदपत्रे, जसे की आधार कार्ड, बँक पासबुक आणि शेतीचे ७/१२ किंवा ८-अ उतारे, तयार ठेवा.
या बदलाचा शेतकऱ्यांना होणारा दीर्घकालीन फायदा
हा नियम तात्काळ त्रासदायक वाटू शकतो, पण भविष्यात याचे अनेक सकारात्मक फायदे होणार आहेत:
- जलद मदत: नुकसान भरपाईची प्रक्रिया अधिक वेगवान आणि पारदर्शक होईल.
- योजनांचा लाभ: भविष्यात केंद्र व राज्य सरकारच्या कृषी योजनांचा लाभ घेण्यासाठीची प्रक्रिया सोपी होईल.
- अचूकता: मदत खऱ्या आणि गरजू शेतकऱ्यांपर्यंतच पोहोचेल.
ही माहिती राज्यातील इतर शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचवा आणि त्यांना फार्मर आयडीचे महत्त्व समजावून सांगा. तुम्हाला फार्मर आयडी काढण्यास कोणती अडचण येत असल्यास, कमेंट करून नक्की विचारा.
व्हाट्सअप ग्रुप जॉईन करा👈
